INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Antoni Murzynowski      Antoni Murzynowski, frag. autoportretu olejnego z 1883 r.

Antoni Murzynowski  

 
 
1818-04-14 - 1896-07-13
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Murzynowski Antoni (1818–1896), malarz. Ur. 14 (15?) IV w Warszawie. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Był synem Wawrzyńca, urzędnika sądowego, i Marianny z Kisielińskich. Kształcił się w warszawskich szkołach pijarów, a od szesnastego roku życia uczył się rysunku i malarstwa u Aleksandra Kokulara i Franciszka Pfanhausera. Wcześnie, bo w r. 1841, pokazał swe prace na Wystawie Publicznej w warszawskim Ratuszu i otrzymał list pochwalny za Portret kobiecy i Wnętrze Salonu A. Kokulara. Ponownie wystawił w r. 1845 w Salach Szkoły Malarstwa Pogorzelców, Św. Magdalenę i 2 portrety mężczyzn. W Tow. Zachęty Sztuk Pięknych eksponował w l. 1861–96 dwadzieścia kilka prac. M. należał do grupy artystów studiujących wspólnie w pracowni Wojciecha Gersona przy ul. Miodowej. Bliski założycielom Tow. Zachęty Sztuk Pięknych, był członkiem Komitetu Towarzystwa w l. 1872–5. Malował na zamówienie portrety i liczne obrazy o tematyce religijnej, także owoce i kwiaty oraz sceny rodzajowe. Z bogatej twórczości portretowej M-ego najbardziej znane są dwa zbiorowe wizerunki artystów środowiska warszawskiego (przechowywane w Muz. Narod. w W.): Wojciech Gerson i pięciu artystów w jego pracowni (Julian Cegliński, Józef Simmler, Feliks Sypniewski, Franciszek Tegazzo i Mateusz Zarzecki) oraz Czterech artystów (Adam Lerue, a nie, jak podaje wiele opracowań, A. Murzynowski, Henryk Pillati, Józef Szermentowski, Wojciech Święcki). Pędzla M-ego są portrety: biskupa Wincentego Popiela (Muz. Narod. w W.), doktora Janusza Nowakowskiego, Mathiasa Rosena (namalowany dla Warszawskiego Tow. Dobroczynności w r. 1867), A. Kokulara i Stefana Kokulara, Rafała Hadziewicza, Franciszka Kisielińskiego, Jana Żurkowskiego (trzy ostatnie są obecnie w Muz. Narod. w W.). Portrety M-ego stanowią ważną pozycję w jego dorobku malarskim, były też cenione przez krytykę. M. namalował wiele obrazów treści religijnej. W kościele Św. Anny w Warszawie znajduje się obraz Św. Anna z Matką Boską i Dzieciątkiem (w medalionie). M. malował m. in. dla kościołów: w Rzeczycy (pow. rawski) – Św. Katarzynę, w Tomaszowie Mazowieckim – Niepokalane Poczęcie Najśw. Maryi Panny (1866), w Kutnie – Matkę Boską ze świętym Dominikiem (1872), w Kaliszu dla kościoła farnego – Św. Barbarę, w Zdunach (pow. łowicki) – Chrystusa Dobrego Pasterza, Św. Rozalię, Św. Izydora i Św. Aleksandra. Kilka obrazów M-ego było zakupionych do Kajmel (pow. władysławowski na Suwalszczyźnie): Nawiedzenie Najśw. Maryi Panny, Św. Szymon, Św. Juda (wszystkie z r. 1873) i Św. Jerzy (z r. 1874), zaś dla kościoła w Gryszkabudach (w tymże powiecie) Matka Boska Szkaplerzna i Św. Agata (z r. 1875). Po kilka obrazów religijnych M-ego było w kościele w Lachowie (pow. szczuczyński), w Remigałach (pow. poniewieski), w Kuleszach (pow. Wysokie Mazowieckie). W Salonie Artystycznym w Warszawie na wystawie pośmiertnej M-ego w r. 1896 były m. in.: Św. Rodzina, Chrzest Chrystusa, Najśw. Maryja Panna Niepokalanego Poczęcia, na I Wystawie Mariańskiej w Warszawie w r. 1905 – Matka Boska Karmiąca. Ołtarzowe obrazy M-ego, poprawnie malowane, na ogół nie wykraczały poza szablon. W tematyce rodzajowej, obok portretu, wypowiadał się najpełniej talent malarza. Duży rozgłos uzyskał M. dzięki Kobiecie uciekającej przed pożarem (malowanej w dwóch wersjach), obrazowi o efektownym oświetleniu, chwalonym przez krytykę. Chwalono również wcześniejsze Wieśniaczki w lesie podczas burzy (1864). Inne obrazy rodzajowe M-ego, jak Włoch z figurkami (z r. 1845), Dziewczęta puszczające wianki, Biwak zbójców przy ogniu, Zaloty przy kominie, Scena przed kościołem Paulinów, Odwiedziny Jana Zamoyskiego u Kochanowskiego znane są tylko z tytułów. Brak studiów za granicą nie wpłynął ujemnie na artystyczny rozwój malarza. W grupie uczniów Kokulara reprezentuje najwyższy bodaj poziom artystyczny jako dobry rysownik i kolorysta (T. Dobrowolski). Pod koniec życia – częściowo sparaliżowany – przebywał wraz z żoną w Kozłówce w pow. lubartowskim, gdzie kopiował portrety galerii Zamoyskich na zlecenie Konstantego Zamoyskiego. W r. 1895 obchodził w Warszawie jubileusz pięćdziesięciolecia twórczości. Zmarł 13 VII 1896 w Warszawie i został pochowany na Powązkach.

Żonaty był od osiemnastego roku życia, ale imię i nazwisko żony nie są znane. Dzieci nie miał.

W Muzeum Narodowym w Warszawie, oprócz wymienionych obrazów, są olejne: Kobiety uciekające przed pożarem (studium olejne do obrazu), Głowa anioła (1861) i Portret kobiecy na tle pejzażu (zdeponowany w pałacu w Radziejowicach), a w Gabinecie Grafiki: akwarela Szlachcic polski i drobne szkice ołówkowe: Popiersie kobiety, Scena miłosna, Idylla, Kobieta i mężczyzna, Modlitwa, Kobieta cierpiąca, Przy stole.

 

Autoportret (olej., 1863, Muz. Narod. w W.); Rycina J. Łoskoczyńskiego wg Autoportretu w: „Tyg. Illustr.” 1895 t. 1 s. 84; – Bibliogr. Warszawy, Wydawn. ciągłe 1864–1903; Grajewski, Bibliografia ilustracji; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Krótkie wzmianki o malarzach pol.; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych, (podob. M-ego); Bersohn M., Katalog zbioru rysunków, szkiców i akwarel…, W. 1902; Katalog kartin…, Žitomir 1880 s. 5; Katalog wystawy zbioru obrazów Feliksa Gebethnera, W. 1881; Malarstwo polskie od XVI do początku XX w. Katalog, Wyd. 2.; Pamiątka pierwszej w Warszawie Wystawy Mariańskiej, W. 1905 s. 139; Piątkowski H., Katalog zbiorów Tow. Zachęty Sztuk Pięknych, W. 1925; Portrety osobistości pol. Katalog; Sztuka warsz. Katalog, II; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo pol., I; Jeziorowski W., Album Powązek, W. 1915 s. 131; Kozakiewicz, Warszawskie wystawy sztuk pięknych; Moszoro E., Życie artystyczne w świetle prasy warszawskiej, Wr. 1962; Płażewska, Warsz. Salon A. Krywulta; Ryszkiewicz A., Polski portret zbiorowy, Wr. 1961; Wiercińska, Tow. Zachęty; – „Biesiada Liter.” 1896 t. 2 s. 59; „Bluszcz” 1895 s. 112; „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1895 s. 115; „Kłosy” 1867 t. 4 s. 176; „Przegl. Tyg.” 1895 s. 30; „Spraw. Komitetu Tow. Zachęty Sztuk Pięknych” za r. 1881 s. 4, 13, 16, 48, ryc. po s. 49, 1882 s. 24, 55, ryc. po s. 16; „Tyg. Illustr.” 1865 t. 2 s. 204, 1895 t. 1 s. 84, 1896 t. 2 s. 580 (H. Piątkowski), 1929 t. 1 s. 211; „Wędrowiec” 1895 s. 189 (tu fot. Autoportretu), 1905 s. 702; – Arch. Paraf. Katedry Św. Jana w W.: Liber nat. 1818 poz. 259; B. Publ. m. st. W.: rkp. 892 k. 118, 119 (Arch. „Przegl. Tyg.” – życiorys własny M-ego); IS PAN: Materiały do Słownika Artystów Polskich.

Elżbieta Szczawińska

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to tekst zaktualizowany, uwzględniający opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.